چهارشنبه 5 ارديبهشت 1403 - 13 شوال 1445 - 24 آوريل 2024
تبیان، دستیار زندگی
در حال بار گزاری ....
ڕەش
سپی
سه وز
شین
سوور
پرتەقاڵی
مۆر
زێڕین
هه موو
ده ق
فیلم
ده نگ
وینه
دابه زاندن
کوردی
Persian
کوردی
العربیة
اردو
Türkçe
Русский
English
Français
چوار شەممه 5 گوڵان 1403 - 13 شوال 1445 - 24 ئاوریل 2024
صفحه اصلی تبیان
شبکه اجتماعی
مشاوره
آموزش
فیلم
صوت
تصاویر
حوزه
کتابخانه
دانلود
وبلاگ
فروشگاه اینترنتی
1
دورگه‌ى عه‌ره‌ب
نیمچه دورگه‌ی عه‌ره‌ب كه گه‌وره‌ترین نیمچه دورگه‌ی جیهانه، ئه‌كه‌وێته باشوری رۆژئاوای ئاسیاوه.
پارێزگای هه‌مه‌دان له سه‌رده‌می ماده‌کان
له‌سه‌ره‌تای هه‌زاره‌ی دووهه‌می پێش زایین ئاسیای ناوه‌ڕاست ڕووداوی زۆر به‌خۆوه ده‌بینێت که ده‌بێته هۆی ڕاگواستنی خێڵه جۆراوجۆره‌کانی ئێرانی.
مێژووی پارێزگای ئازربایجانی ڕۆژئاوا
له‌باری مێژووییه‌وه، مێژووی ئازربایجان له‌گه‌ڵ مێژووی ماده‌کان تێکه‌ڵه و واته بنه‌ڕه‌تێکی کوردی هه‌یه. ماده‌کان پاش هاتنیان بۆ ئێران به‌ره‌به‌ره به‌شه‌کانی ڕۆژئاوای ئێرانیان داگیر کرد.
ئیلام له سه‌رده‌مه حکومه‌تی ئه‌فشاری و زه‌ندییه‌کان
ئه‌م سه‌رده‌مه حکومه‌تی ئه‌فشاری و زه‌ندییه‌کان و . . . ده‌گرێته‌وه و ئیلامیش به‌شێک له خاکی ژێر ده‌سه‌ڵاتی ئه‌وان بووه.به‌رچاوترین ئاسه‌واری سه‌رده‌می زه‌ندییه بینای ئیمام زاده عه‌لی ساڵح خاسه‌لییه .
خه‌ڵکی پارێزگای کرماشان
پارێزگای کرماشان یه‌ک له‌پارێزگا کوردنشینه‌کانی ڕۆژئاوای ئێرانه. هه‌ندێ له‌گه‌وره‌ترین هۆز و خێڵه‌کانی کرماشان بریتین له: له‌ک، که‌لهوڕ، زه‌نگه‌نه، گۆران، سنجاوی، جمور، قه‌ڵخانی، ئیل زۆڵه، جاف و ...
ئیلام له سه‌رده‌می مه‌فره‌ق و ئاسن
ئه م سه‌رده‌مه که هاوکات له‌گه‌ڵ سه‌رده‌می نه‌ته‌وه‌ی کاس وئیلامییه‌کانه یه‌ک له سه‌رده‌مه ژێرینه‌کانی تێکنۆلۆژی مرۆڤه که کاسییه‌کان وه‌کوو پێشه نگی تێکنۆلۆژی دۆزینه‌وه‌ی مه‌فره‌خ له جیهان دا ناوبانگیان ده‌رکردووه.
ئەووەڵین شاری گرد لە ئێراندا
شاری گوڕ یا شاری فیروزئاوا له 100 کیلۆمیتری باشووری شاری شیراز دا یەکێ له سەرنج ڕاکەشترین شەرەگەلی گەشتیاری ئێرانه.
پارێزگای ئیلام له سه‌رده‌می ساسانیەکان
به‌هۆی ئه‌وه‌ی که له‌م سه‌رده‌مه دا، پارێزگه‌ی ئیلام له نێوان تیسفون(به‌غدا) وه‌کوو پێته‌ختی ساسانییه‌کان و ده‌وڵه‌تی شاری شوش و بێستون و فارس دا بووه، خاوه‌ن گرینگایه‌تییه‌کی تایبه‌ت بووه و هه‌ر بۆیه ده‌وڵه‌تی ناوه‌ندی ئه‌م پارێزگه‌یه‌ی ئاوه‌دان کر
ئاسه‌واره که‌ونینه‌کانی پارێزگای کوردستان
پارێزگای کوردستان به‌شێک له‌مه‌ڵبه‌ندێکه که ده‌سه‌ڵاتی ماده‌کانی له‌سه‌ر بووه. سنووری ئه‌و وڵاتانه‌ی که ده‌سه‌ڵاتی مادیان له‌سه‌ر بووه له‌باکووره‌وه گه‌یشتۆته ئووراتۆ، له‌ڕۆژئاواوه گه‌یشتۆته ئاشوور و له‌باشوور و باشووری ....
شاری مێژوویی سەیمەرە
ماداکتۆ، ، دەڕەشار یان شاری مێژوویی سەیمەرە، یەکێک لە شارەکانی ڕۆژھەڵاتی کوردستانە کە لە پارێزگای ئیلام ھەڵکەوتووە.
پاشایەتی ماد
ماد ناوی نەتەوە کە لە ھەزارەی یەکەمی پێش زایینی مەسێح کۆچیان کرد بۆ ڕۆژئاوای بانەکانی ئێران. مادەکان بناغەی یەکەم پاشاییەتی ئاریائیەکانیان دامەرزان بە شکست پێھێنانی ئاشووریەکان لە ٦٠٠ ساڵ پێش زایینی مەسێح ، بووە گەورترین پاشایەتی رۆژئاوای ئاسیا.
غوڵامڕه‌زا ڕه‌شید یاسمی شاعیر گەورەی کرماشان
غوڵامڕه‌زا ڕه‌شید یاسمی شاعیر، نووسه‌ر و وه‌رگێڕی کوردی کرماشانی غوڵامڕه‌زا ڕه‌شید یاسمی ڕۆژی ٢٩ی خه‌زه‌ڵوه‌ری ١٢٧٥ی هه‌تاوی، ڕێکه‌وتی ٢٠ی نوامبری ١٨٩٦ له گاواره‌ی سه‌ر به داڵه‌هۆی کرماشان له‌دایک بوو.
قەڵای مێژوویی ھەولێر
قەڵای ھەولێر تەپۆڵکەیەکی بازنەیی ڕووتەختە بە ڕووبەری ١٠٢٫١٩٠ مەتری چوارگۆشە لە ناوەڕاستی شاری ھەولێر کە کۆنەوە ناوەندی شاری ھەولێر بووە.
میرزا عه‌بدولقادری پاوه‌یی
(میرزا عه‌‌بدلقادر) یه‌كێكه له‌ئه‌ستێره‌كانی ئاسمانی وێژه‌ی كوردیی، له‌ساڵی (1266) مانگی له‌شاری پاوه له‌دایكبووه، ناوی باوكی (میرزا محه‌ممه‌د كوڕی كێخوا جه‌عفه‌ره).
بڕێک لە ڕێ و ڕەسمانی جێژنی نەورۆزی لە پارێزگای کوردستان
ئەو جێژن و ڕێ و رەسمانەی کە لە نێو گەلی کۆرد باوە، بریتین لە جێژن ئایینی، نهتهوهیی و و کۆنینه کە ڕیشەی لە نێو باوەرە کۆنەکانی خەڵکدا هەیە و زۆربەی میژوویی و هێندێکیشی ئوستورەییە . یەکێک لە گرنگترین ڕی و ڕەسمەکانی نێوان خەڵکی کۆردستان کە شێوازی گشتی هەیە
بژاردەی لە داب و نەریتی نەورۆزی لە کوردستان
له ئوستوره‌کانی نیران ، په‌یدابونی نه‌ورۆزیان پاڵداوه لای دانیشتنی جه‌مشید له‌سه‌ر ته‌خت . به‌ڵام به بڕوای کۆرد ، زیاتر نه‌ورۆز ده‌گه‌رێته‌وه بۆ چیرۆکی کاوه‌ی ئاسنگه‌ر و زه‌حاک ...
مێژوویی ئەدەب
کە وترا مێژوویی ئەدەب ,مەبەست علم و کە باس لە چونیەتی لۆغەت و زمان و شتی جوان و ئەو شیعر و نووسینە نەخشینانە
مێژووی کتێبخانەی شاری بەغداد
سه‌ره‌تا له تابلۆی كتێبخانه‌وه ده‌ست پێ ده‌كه‌م، چونكه سه‌رەتای فه‌تحی هه‌موو كتێبێك (اقرا)ه خوێندنه‌وه‌یه ...
جه ژني هاوسه رێتي پيرشاليار
ئه م جه ژنه له 10تا15ی رێبه نداندا به رێوه ده چێت، له یه که مین چوارشه ممه ی رێبه ندان خه ڵک ئاگادار ده کرێته وه که رۆژی کۆتایی گرینگیه گی زۆری هه یه.
رێوره سمی کۆسایی (هه میشه یی)
ئه م رێوره سمه له 10تا15ی گوڵانی هه موو ساڵێک له هه وراماندا به رێوه ده چێت واته ئه و کاته ی سروشتی هه ورامان جوانترین سیما به خۆوه ده گرێت و خه ڵکه که شی ئاماده ی کۆچکردن بۆ هه وارو خانوو باخه کان ده بن.
بۆچی رێگا له‌شێواندنی جلی كوردی ناگیرێت؟!
زۆرجار ده‌وترێت ئه‌گه‌ر زمان و جلوبه‌رگ له‌نه‌ته‌وه‌ی كورد بسه‌ندرێته‌وه هیچی بۆ نامێنێته‌وه وه‌كو نه‌ته‌وه پێی بناسرێته‌وه...
ناسینی یاریه ناوچه‌ییه‌کانی پاریزگای کۆردستان
یاری کراوه‌ترین هۆرتمه‌یه بۆ دۆزینه‌وه‌ی گێانی منداڵی ، ده‌توانین به هۆی ئه‌و قۆژبنه نهێنیه‌‌کانی گێان ده‌ربخه‌ین و کلتوری جۆراوجۆر و تایبه‌تمندی گه‌له‌‌کان بناسین....
جێژنی قۆربان له کۆردستان
له شاری سنه، جێژنی قۆربان وه‌کوو دوه‌م جێژنی گه‌وره‌ی مۆسڵمانانی کۆردستان جێگاییکی تایبه‌تی هه‌یه و ڕێ و ڕه‌سمی جۆراوجۆر له ناوچه جیاجیاکانی کۆردستان له شار و گۆند به‌ڕێوه ده‌چێت .
جل و به‌رگی ئافره‌تی کۆرد
جل و به‌رگي ئافره‌تي کۆرد بيتيه له : الف)جافي ب)کۆڵنجه ج) شاڵ ه)کڵاو و)کلکه
خه‌ڵکی کۆردستان له ڕۆژی جێژنی ڕه‌مه‌زان
خه‌ڵکی مۆسڵمان و به ئایینی ناوچه جیاجیاکانی کۆردستان له شار و گۆندده‌ستوور و دابونه‌ریتی تایبه‌تیان هه‌یه بۆ به‌رزڕاگرتنی جێژنی مه‌زنی ڕه‌مه‌زان و چه‌ن ڕۆژ پێش ئه‌وه به سۆز و گڕێکی بێ وێنه خۆیان بۆ پێشوازی له‌و جێژنه مه‌زنه ئاماده ئه‌که‌ن .
ڕێوڕه‌سمی پیرشالیار
ئه‌م ڕێوڕه‌سمانه بنچینه و بنه‌ڕه‌تی له بڕوا و باوه‌ڕی ئوستووره‌یی و ئایینه کۆنینه‌ی کورده‌کان هه‌یه . جه‌ژنی زه‌ماوه‌ندی پیرشالیار ( شه‌هریار) ڕێوڕه‌سمێکی زۆر کۆنه .
جل و به‌رگی پیاوانی کۆرد
جل و به‌رگی پیاوانی کۆرد بریتیه له : چوخه،پانتوڵ ،ملکێ ،لفکه سۆرانی.،شاڵ ،ڕه‌شتی،فه‌ره‌نجی.،کۆڵه‌باڵ ،پێچووکۆڵاو،پێچ ،کڵاش
ناسینی ڕێوڕه‌سم خه‌ڵکی کوردووستان
جه‌ژنه‌کان و ڕێوڕه‌سمه‌کانی ئه‌م ناوچه له‌خۆگری جه‌ژنه ئایینی ، تایفه‌یی و کۆنینه‌کانه که بنچینه له بیرو بڕوای کۆنی خه‌ڵک هه‌یه.
سه‌مای کوردی ( هه‌ڵپه‌رکێ )
سه‌مای کوردی که به ناوی هه‌ڵپه‌رکێ له ناو خه‌ڵکی کوردووستان بیر لێ ئه‌کرێت به جوانیێکی تایبه‌ت ئاوێنه‌یێکی باڵانوێن له ژیانی ڕابردووی ئه‌م خه‌ڵکه‌یه که به شکڵی زیندوو له ئیمڕۆ دا و له وجود ئه‌وانا له حه‌ره‌که‌ت و ره‌وت و پرۆسه‌دایه .
میژووی زمانی کۆردی
پۆرفسۆر ولادیمیرمینورێسکی خۆره‌ڵاتناس و ئیسلام ناسی ڕوسی ، له سه‌ر ئه‌و بروایه که زمانی کۆردی بێ گۆمان له ریشه‌ی زمانی ماده‌کانه ...
پانتایی کۆردی کۆرمانجی
له سه‌رتاسه‌ری کۆردستانی تۆرکیا ، کۆردستانی سووریا، به‌شێک له کۆردستانی عه‌راق و پارێزگای ئازه‌ربایجانی خۆراوا (ئێران) له شاره‌کانی ورمێ، خوی، ماکو و چاڵدۆران به زمانی کۆردی کۆرمانجی قسه ده‌که‌ن .
پێشينه‌ي وشه كورديه‌كان
له كوردي نووسراوي كه‌مترين سه‌دي چه‌ند له وشه‌كاني عه‌ڕه‌بي له چاو زمانه‌كاني تري خۆرهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست كه له ژێر كاريگه‌ري زمان عه‌ڕه‌بي دا بوون هه‌يه كه زۆربه‌ي ئه‌و وشه هه‌ڵقوتێنانه‌يش وشه ئايينيه‌كانن ...
پێوه‌رو سه‌رچه‌شني دابه‌ش كردني گۆتار و شێوه‌زاري زماني كوردي
له دابه‌ش كردني گۆتارو شێوه‌زاره كۆرديه‌كان ئه‌بێ ورد بێن هه‌ربه‌وجۆره كه ئاماژه كرا كۆرده‌كان ئيستايش بنه‌ماو دام و ده‌زگاي خێڵ و عه‌شيره‌يي خۆيان ڕاگرتوه و له وتاريش دا له بواري ڕێزماني پێکه‌وه جياوازيان هه‌يه که...
پێشينه و ڕه‌سه‌نايه‌تي زماني كوردي
پێشينه و ره‌سه‌نايه‌تي ئه‌م زمانه جاروبار له لايه‌ن لێكوڵه‌ره‌كان و زمان ناسان و مێژوونووسان و ... كاتێ جێگه‌ي دوودڵي و كاتێ جێگه‌يبێگۆمانی بووه .
1
