١- ئه‌خلاقێ بلند
«براستی تو خوه‌یێ ئه‌خلاقه‌ک گرنگی» قه‌له‌م /٤
▪ ئمام عه‌لی(س) دێژێ: ئه‌و سه‌خیترین، جه‌سوورترین، راستگووترین، خوه‌ش عه‌هد و سووز ترین و نه‌رم ئه‌خلاق ترینێ خه‌لكێ بو... كه‌سێ تێكه‌لیا وی بكرا ڤێجا ئه‌و ناس بكرا حه‌ژێ دكرا، من نه‌پێش وی دا و نه پاش وی كه‌سه‌ک وه‌ک وی نه دیت.
▪ ھه‌ڤژینا وی(ص) دبێژێ: ئه‌و خوه‌ش ئه‌خلاقترینێ مرووڤا بی... ل به‌رابه‌رێ خرابیێ دا ب خرابی جه‌واب نه‌ددا؛ ئه‌وی عه‌فو دكرا و ژ دل ده‌رتانیا.
عه‌بدولاهێ كورێ حارس: من كه‌سه‌ک نه دیت كو ب ده‌ڤكه‌نتر بێ ژ پێغه‌مبه‌ر.
٢- ئه‌مینه‌تی
ئبن اسحاق دبێژێ: هێجا وه‌حی ژ پێغه‌مبه‌ر را نه‌هاتی قوره‌یشییان ناڤێ ئه‌مین دانیبون سه‌ر وی.
▪ پێشیا پێغه‌مبه‌ریێ دا دهما خه‌به‌رێ راستگویی و ئه‌مانه‌تداری و ئه‌خلاقێ قه‌نجێ پێغه‌مبه‌ر (ص) گه‌هشت گوهێ خه‌دیجا كه‌چا خووه‌یلد، وێ كه‌سه‌ک رێكر بالێ و به‌رڤه ئاڤێت كو پێ مالێ وێ، ژ تجاره‌تێ را بچێ شامێ.
٣- عه‌داله‌ت
ئمام صادق(س): پێغه‌مبه‌رێ خودێ(ص) نێرینێن خوه ل ئه‌صحابێن خوه لێكڤه دكران و وه‌ک هه‌ڤ به‌رێ خوه ددا ڤی و یێ دی.
٤- جه‌ساره‌ت (مێر باشی)
ئمام عه‌لی(س): دهما شه‌ر دژوار دبوویا، مه خوه ددا به‌ر پێغه‌مبه‌ر و خوه ب وی دگرتا و كه‌س ژ وی نێزیكترێ دوژمن نه‌بێ.
▪ ئه‌نه‌س: شه‌ڤه‌کی ده‌نگه‌ک ھات و خه‌لكێ مه‌دینێ که‌تن ده‌هشه‌تێ، هنه‌ک ب ئالیێ د‌ه‌نگڤه چوون، لێ پێغه‌مبه‌ر (ص) چه‌ک و شویرێ خوه ڤه پێشيا وان دا چووبی، زڤری و راست وێ كوومێ كه‌ت و كه‌ره‌م كر: نه‌ترسن، نه‌ترسن.
٥- د‌لووڤانی
▪ ئه‌نه‌س: پێغه‌مبه‌رێ خودێ(ص) وه‌ره‌نگ بێ ئهگهر یێك ژ هه‌ڤالێن خوه سێ رووژا نه‌دیتا لێ دپرسیا، ڤێجا ئهگهر ل سه‌فه‌رێ بویا دوعا ژێرا دكران و ئهگهر حازر بویا سه‌رادان لێ دكرا و ئهگهر نه‌خوه‌ش بویا دچوا سه‌حا وی.
٦- حه‌لیمی و دلفره‌ھی
ئه‌نه‌س: ئه‌ز دگه‌ل پێغه‌مبه‌ر دچووما ڤێجا عه‌ره‌به‌ک چوولی ھات و عه‌بایێ وی شه‌وط كێشا و سطووێ وی خه‌رشاند و گوتێ: ئه‌ی موحه‌ممه‌د! ده‌ستورێ بده كو ژ وی مالێ خودێ یێ لبال ته هه‌یی، بلا بدن من. پێغه‌مبه‌ر (ص) لێ زڤری و ژێرا كه‌نی و ده‌ستوور دا كو تشته‌کی بدنێ.
٧- دلنزمی (موته‌وازع)
▪ ئه‌بو مهسعوود: كه‌سه‌کی گه‌ل پێغه‌مبه‌ر (ص) خه‌به‌ر ددا و به‌ره دله‌رزیا. ئه‌وی(ص) كه‌ره‌م كر: رحه‌تبه، خوه ئه‌ز نه پاشا مه، ئه‌ز هه‌ما كورێ وێ ژنێ مه ئه‌وا گوشتێ هشك بويی دخارا.
٨- صه‌برداری
▪ ئبن مهسعوود: حه‌چوه‌کو ئه‌ز پێغه‌مبه‌ر (ص) دبینم كو وه‌ک یێك ژ پێغه‌مبه‌ران بی كو قه‌ومێ وی لێدان و خوونی كرن و ئه‌وی خوونا رویێ خوه پاقژ دكرا و دگووتا: ئلاهی! قه‌ومێ من عه‌فو بكه چكو براستی ئه‌و نه‌زانن.
٩- زوهد - بێ مه‌یلی یا دنیایێ
▪ کتێبا مه‌کارم ئه‌ل ئه‌خلاق: پێغه‌مبه‌رێ خودێ(ص) خوه سه‌ر حه‌سیره‌کی را درێژ كربی و شوونا وێ لسه‌ر به‌ده‌نا وی مابی، گووتنێ: خوه‌زكا ته دووشه‌ک ژ خوه‌را ده‌ینابا. كه‌ره‌م كر: چ گرێدانا من و دنیایێ ب هه‌ڤه هه‌یه؟! مه‌سه‌لا من و دنیایێ مه‌سه‌لا وی صواری یه كو د رووژه‌ک گه‌رم یا ھاڤینێ دا د رێكه‌کی دا بچێ و د وه‌خت و بێهنه‌ک یا رووژێ دا ل بن سھا داره‌کی دا بێهنا خوه ڤه‌دێ و پاشێ ئه‌وێ ته‌رك بدێ و بچێ.
١٠- فد‌اكاری
ئمام باقر(س) گووت موحه‌ممه‌دێ كورێ موسلم: تو گومان دكی ره‌سوولێ خودێ ژ وه‌ختێ خودێ ئه‌و رێكری حه‌تا زه‌مانێ كو جانێ وی گرتی سێ رووژا لپه‌ی هه‌ڤ ژ نانێ گه‌نم تێر خاریه؟ پێره ئه‌وی بخوه جه‌وابا خوه دا و گووت: نه، وللاهی. ھه‌یھێ، ئه‌ز نابێژم ده‌‌س نه‌دکه‌تا، ئه‌وی(ص) جارنا صه‌د د‌ه‌ڤه خه‌لات ددا ھنه‌کا ڤێ گووره‌کێ ئهگهر بخوه‌ستا كو بخوێ د‌كاریا.
١١- ژ به‌ر خوه نه‌رحه‌ت و عاجز نه دبوویا
کتێبا مه‌ناقب یا ئبن شه‌هراشووب: پێغه‌مبه‌ر (ص)... ژ به‌ر خاترێ خودایێ خوه دهاتا غه‌زه‌بێ و نه‌رحه‌ت دبویا لێ ژ به‌ر خوه نه‌رحه‌ت نه دبوویا.
▪ حه‌ره‌ما پێغه‌مبه‌ر عائشه: پێغه‌مبه‌رێ خودێ(ص) قه‌ت ژ به‌ر كارێن شه‌خصی ڤه توول و عه‌وده‌ھ نه‌گرت و حه‌يف ھلنه‌دا، لێ دهما ھه‌تکا حورمه‌تێن ئلاھی ببويا ژبوونا خودێ حه‌يف ھلددا.
١٢- د عباده‌ت دا پر خوه ددا زه‌حمه‌تێ
«طاها، مه قورئان ژ ته را رێنه‌کریه دا تو بكه‌ڤی زه‌حمه‌تێ» تاھا/١-٢
▪ ئمام عه‌لی(س): دهما ئايه‌تا: «ئه‌ی ئه‌وێ جلك ل خوه پێچایی، شه‌ڤێ رابه خێنجی ژ كێمه‌کی» ھات، پێغه‌مبه‌ر (ص) شه‌ڤ هه‌می ب عباده‌ت ڤه دبووراندا حه‌تا كو پیێن وی وه‌رمین... ڤێجا جبرائیل(س) ئايه‌تێن سوره‌تێ تاھا ژێرا ئانی: «مه قورئان ژ ته‌را نه‌شاندیيه كو تو بكه‌ڤێ زه‌حمه‌تێ».
▪ ھه‌ڤژینا پێغه‌مبه‌ر (ص) گووتێ: ئه‌ی ره‌سوولێ خودێ! تو چره خوه تێخی زه‌حمه‌تێ حالحاله خودێ گونه‌هێن ته یێن بووریی و هێژ بێن هه‌می عه‌فوو كرنه؟ كه‌ره‌م كر: ئه‌ی عایشه، گه‌لو بلا ئه‌ز نه‌به‌نده‌یه‌ک پر شوكردار بم؟!
