گرنگي و کارتێکەري نوێژدايک و باوک بەر مندالان

 بنەماڵە لە گرنگ ترين بەشي کۆمەڵايەتيە کە لە پەروەرش و پێکهاتني ڕەفتاري کەسان زۆر کارێگەرە .نوێژنيز يەکێک لە گرنگترين کاراني دينيە کەژێرکارتێکەري بنە ماڵە دە بوو .دايک و باوک تەک ڕەفتاري ديني خود و بکار گرتني شێوەکاني پەروەرشي شياو لە نوێژخوێندني منداڵان زۆر نەخشي بوو.ئەگەر دايک و باوک خود نوێژبخوێنن و منداڵان لە هەوەڵ ئەم ڕەفتار دايک و باوکە و جەختي ئەوان بە نوێژ دەبينن و لە ڕەفتار ئەوان سەرمەشقي دەگرن و نوێژ دەخوێنن ،هەڵبەت تەنيا نوێژ خوێندني دايک و باوک کافي نيە.بڕێ جار ديتراوە کە دايک و باوک نوێۆخوێنن بەڵام منداڵان لە نوێژخوێندن بێ ئەنگيزە و سس بوون .سۆنگەي ئەم ڕەفتارە نەبووني شێوەي پەروەرشي  و درووس و بێ لاوەيي دايک و باوک سەبارەت بە نوێژخوێندني منداڵانە.

ئەم نوکتە لايەني تر لە نەخشي بنەماڵە لە نوێژ کردني منداڵان نيشان دەداي ،يانێ دايک و باوک زيادە بە ئەوێ کە لە پەروەرش منداڵانيان نەخشيان بوو،تەک بکار گرتني شێوە کاني پەروەرشي لە دابنارتني نوێژخوێندن ئەوانە کارتێکەرن .

دايک و باوک زيادە بە ئەوەي کە ئەشي لەشێوەکاني پەروەرشي ديني ئاگا بوو،ئەشي سەبارەت بە نوێژ،زانياري ،بەسندەي بوو و لە ڕازو ڕەمزي ئەحکام و فەلسەفەي ئەوە گشتي ئاگا بوو.لە غەير ئەم جۆڕە نەدەتواني ڕاهێنەري خاسي بوو و ڕەوشاني پەروەرشي بکاربگري،بۆئەوەي کە يەکێک لە باردۆخاني بکارگرتني ئەم ڕێکارانە ئاگايي و زانياري تەواو سەبارەت بە نوێژە .دەتوان وت کە ئەرکيان وباردۆخي دايک و باوک سەبارەت بە پەروەرشي ديني مندالان لە ڕاساي نوێژ کردني ورد و هەميشەيي سە چتە:

1-دايک وباوک نوێژ بخوێنن .

2-ئاگايي لێ مەعارفو ئەحکامي نوێژ.

3-ئاگايي لە شێوە کاني پەروەرشي .

لە رەوايات نيز بۆ لاوەي بە نوێژو کاراني نيک وخاسي کەسان بنەماڵە سواوي زوران وتيە:کاتي کە ئيمانداري لە گونا پارێز بکي و بەپێويستياني عەمەل بکي و بەرگري گونا کردني بنەماڵە ي خۆي بوو و ئەوانە بە بەندايەتي و خاسي ڕێنويني بکي لە قيامەت ژن و منداڵاني بە ئەو دە وتن :خودا بە تۆ سزاي خێري بيە کە لە دونيا بە ئيمە فێرکاريت کرد و  ئيمەت بە ئەوەي کە ڕاسپاردە بوويي دەسوور دا و  ئيمەت لە بەديان نەهي کرد و بە سەبەبي ئەوە خۆت و ئيما لە ڕەنج  ڕزگارو  ڕەهايي دا و ئەو جار ئەو تەک تواوي خاوخێزاني بە بەهەشت دە چوو.